Początki badań nieniszczących. Skąd to się wzięło?

Większość obiektów budowlanych i maszyn ma mniej lub bardziej precyzyjnie określoną trwałość, wynikającą z zastosowanej do ich wytworzenia technologii oraz użytych materiałów. Wraz z ich użytkowaniem pojawiają się jednak zwykle kolejne uszkodzenia, które mogą sprawić, że okres ich eksploatacji ulegnie znacznemu skróceniu, powodując poważną awarię lub nawet groźną w skutkach katastrofę. Niestety stwierdzenie stanu, w jakim znajduje się budowla, konstrukcja czy konkretne urządzenie nie zawsze było możliwe „z zewnątrz”. Sytuacja ta uległa zmianie wraz z powstaniem technologii badań nieniszczących. Jak w każdej dziedzinie także i tu rozwój stosowanych technik przebiegał jednak stopniowo. Przyjrzyjmy się bliżej początkom badań nieniszczących i ich perspektywom.

Historia badań nieniszczących

Próby sprawdzenia stanu konstrukcji lub budynku były podejmowane od dawna i wiązały się na ogół z dokładnymi oględzinami czy stosowaniem różnych prostych metod akustycznych, takich jak opukiwanie albo uderzanie w materiał i ocenę sposobu rozchodzenia się w nim dźwięków. Tego rodzaju praktyki stosowano np. na wczesnym etapie rozwoju metalurgii. Za początek badań nieniszczących nazywanych dziś skrótem NDT (Non Destructive Testing) przyjmuje się na ogół odkrycie promieniowania rentgenowskiego, a także pierwsze próby z użyciem ultradźwięków odbywające się pod koniec XIX w. Kolejne wprowadzane rozwiązania łączyły się z rozwojem badań nad elektromagnetyzmem. W wyniku odkryć teoretycznych i budowy pierwszych urządzeń pozwalających na ich praktyczne wykorzystanie do metodologii badań NDT dołączyły prądy wirowe, badanie magnetycznego strumienia rozproszenia, a także metoda szumów Barkhausena oraz tomografii impedancyjnej. Z czasem do arsenału dostępnych środków wprowadzono również wykorzystanie fal elektromagnetycznych o wysokich częstotliwościach na czele z promieniowaniem mikrofalowym.

Przyszłość badań nieniszczących

Dalszy rozwój badań nieniszczących to przede wszystkim ulepszanie używanych technologii oraz wprowadzanie doskonalszych sposobów ich implementacji. Szczególnego rozwoju można się spodziewać w obszarze technik obliczeniowych, trójwymiarowego obrazowania uzyskiwanych informacji oraz systemów automatycznego wykrywania wad, także z zastosowaniem sztucznej inteligencji.